Bakü’de Rus Kültür evi Kapatılıyor: Kafkasya’da Rus Etkisi Azalıyor mu?

Azerbaycan’ın başkenti Bakü’de bulunan Rus Kültür Evi’nin kapatılması, yalnızca bir kültürel merkezin sonu değil; aynı zamanda Güney Kafkasya’daki değişen jeopolitik dengelerin bir göstergesi olarak da okunabilir. Azerbaycan hükümetinin bu kararı, Moskova’nın bölgedeki etkisinin giderek azaldığını mı gösteriyor?

Rusya’nın Kültürel Diplomasisi ve “Rus Kültür Evi” Projesi

Rus Kültür Evleri (Российские дома), Kremlin’in yumuşak güç politikalarının bir parçası olarak birçok ülkede faaliyet gösteren kültür merkezleri. Resmi olarak Rossotrudnichestvo (Rusya Federasyonu’nun Yurtdışında Yaşayan Vatandaşlar ve Uluslararası Kültürel İşbirliği Ajansı) tarafından yönetilen bu yapılar, Rus dilini, kültürünü ve eğitim programlarını teşvik etmeyi amaçlıyor.

Bakü’deki Rus Kültür Evi’nin kapatılması, Azerbaycan’ın bağımsız dış politika çizgisinin güçlenmesiyle doğrudan bağlantılı olabilir. Özellikle son yıllarda Azerbaycan, Rusya’ya olan bağımlılığını azaltma yönünde adımlar atarken, Türkiye ve Batı ile ilişkilerini güçlendirme stratejisini sürdürüyor.

Karabağ Zaferi Sonrası Değişen Dengeler

2020’deki İkinci Karabağ Savaşı sonrası Azerbaycan, Rusya’nın arabuluculuğuyla bölgedeki kontrolünü sağlamlaştırdı. Ancak Moskova’nın barış gücü misyonunun süresinin 2025’te sona ereceği gerçeği, Azerbaycan’ın bölgedeki Rus varlığını uzun vadede azaltma isteğini pekiştiriyor.

Son olarak 2023’te Karabağ’daki Ermeni ayrılıkçı yönetimin tamamen tasfiye edilmesi ile Rusya’nın bölgedeki askeri ve diplomatik etkisi zayıfladı. Bakü yönetimi artık Moskova’nın nüfuz alanında kalmak istemediğini açıkça gösteriyor.

Bakü-Moskova İlişkilerinde Soğuma mı?

Rus Kültür Evi’nin kapatılması, Azerbaycan’ın Rusya ile ilişkilerinde bir kırılma noktası mı? Bu sorunun yanıtı henüz net değil. Ancak şu noktalar dikkat çekici:

1. Dil ve Kültür Alanında Batı ve Türkiye’ye Yönelim

Son yıllarda Azerbaycan’da Türkçe eğitim veren okulların ve İngilizce programların arttığı görülüyor.

Rusçanın genç nesiller arasında kullanımının azalması, Moskova’nın kültürel etkisinin erozyona uğradığının işareti olabilir.

2. Azerbaycan’ın Çok Boyutlu Dış Politikası

Türkiye ile stratejik ortaklık artıyor.

Avrupa ile enerji işbirlikleri güçleniyor.

Rusya’ya bağımlılık yerine dengeli ilişkiler politikası izleniyor.

3. Rusya’nın Kafkasya’da Güç Kaybı

Ermenistan da Moskova’dan uzaklaşıyor ve Batı ile yakınlaşıyor.

Gürcistan, Rus etkisini kırmak için NATO ve AB ile ilişkilerini sürdürüyor.

Rusya, Ukrayna savaşı nedeniyle Kafkasya’daki gücünü eskisi gibi sürdüremiyor.

Sonuç: Rusya Kafkasya’da Geriliyor mu?

Bakü’de Rus Kültür Evi’nin kapatılması, Azerbaycan’ın sadece kültürel değil, siyasi ve jeopolitik olarak da Rusya’dan uzaklaşma sürecinde olduğunu gösteriyor. Ancak Moskova’nın bu duruma nasıl yanıt vereceği belirsiz. Rusya, Azerbaycan’a karşı sert bir tepki mi verecek, yoksa ilişkileri korumak için temkinli mi davranacak?

Şu bir gerçek ki, Kafkasya’da güç dengeleri değişiyor ve Bakü, bu değişimde bağımsız ve güçlü bir aktör olarak kendi yolunu çizmeye devam ediyor.

Rafet Ulutürk

Kaynak: çamlıca vadisi